Pulmonary Function Test

SpiroThai 3.0 และ 4.0

การตรวจสมรรถภาพปอดด้วยเครื่อง spirometry นั้นมีประโยชน์ในการช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยโรค และประเมินความรุนแรงของความผิดปกติของการทำงานของระบบการหายใจ แต่การแปลผลต้องอาศัยการเปรียบเทียบค่าที่วัดได้กับค่ามาตรฐาน ซึ่งค่ามาตรฐานนี้แปรผันตามเชื้อชาติ เพศ อายุ และความสูง โดยสามารถคำนวณได้จากสมการที่ได้จากการศึกษาวิจัย สำหรับประชากรไทยนั้น ในปัจจุบันใช้ค่ามาตรฐาน Siriraj equations ที่ได้จากการสำรวจในประชากรไทยที่สุ่มตัวอย่างทั่วประเทศ (พ.ศ. 2543) อย่างไรก็ตาม ในปี พ.ศ. 2555 ได้มีความร่วมมือจากผู้เชี่ยวชาญทั่วโลกในการรวบรวมข้อมูลที่ได้จากการสำรวจในประชากรหลากหลายเชื้อชาติ (โดยมีข้อมูลจากการสำรวจที่ใช้ใน Siriraj equations รวมอยู่ด้วย) และใช้กระบวนการทางสถิติสมัยใหม่ (GAMLSS) ทำให้ได้สมการที่มีความแม่นยำมากขึ้นในการคำนวณค่ามาตรฐานสมรรถภาพปอดสำหรับประชากรทั่วโลก เรียกว่า Global Lung Initiative (GLI)-2012 แต่เนื่องจากสมการนี้มีความซับซ้อนและยุ่งยากในการคำนวณ จึงยังไม่มีการใช้ที่แพร่หลายนักโดยเฉพาะในประเทศไทย โปรแกรม SpiroThai 3.0 หรือ 4.0 นี้จะช่วยให้สามารถคำนวณค่ามาตรฐานสมรรถภาพปอดในประชากรไทย โดยสามารถคำนวณได้ทั้งจากสมการของ GLI-2012 และของ Siriraj equations นอกจากนั้นยังเป็นโปรแกรมฐานข้อมูลสำหรับบันทึกผลการตรวจ การแปลผล และรายงานผลการตรวจด้วย

คุณสมบัติของ SpiroThai 3.0/4.0

1. คำนวณค่ามาตรฐานด้วยสมการ GLI-2012 สำหรับค่า FVC, FEV1, FEV1/FVC, MEF (FEF25-75%) สำหรับประชากรอายุ 3-95 ปี

2. คำนวณค่ามาตรฐานด้วยสมการ Siriraj สำหรับค่า FVC, FEV1, FEV1/FVC, MEF (FEF25-75%), PEF สำหรับประชากรอายุตั้งแต่ 10-90 ปี

3. ค่ามาตรฐานที่ได้จากสมการ GLI-2012 นี้ใช้กับประชากรในภูมิภาค South-east Asia เท่านั้น ไม่สามารถใช้กับคนเชื้อชาติ Caucasian หรือ ประชากรในภูมิภาคอื่นได้

4. โปรแกรมสามารถให้คำแนะนำ (Hint) สำหรับการแปลผลการตรวจเบื้องต้นได้ สำหรับเจ้าหน้าที่เทคนิค และแพทย์ทั่วไปที่อาจไม่ชำนาญในการแปลผล 

5. โปรแกรมนี้ต้องใช้ร่วมกับโปรแกรม Microsoft Access ตั้งแต่ version 2007 ขึ้นไป

6. สำหรับ SpiroThai 4.0 จะสามารถใช้เป็นฐานข้อมูลสำหรับการตรวจสมรรถภาพปอดอื่น นอกเหนือจาก spirometry ได้แก่ Lung Volume Study, DLco, Respiratory Muscle Strength เป็นต้น

คำแนะนำการใช้โปรแกรม

1. เปิดไฟล์ SpiroThai 3.0/4.0 ด้วยโปรแกรม Microsoft Access

2. ฟอร์มหลัก (main form) คือ Spiro3 จะเปิดอัตโนมัติ

3. กรอกข้อมูลพื้นฐานตามที่แสดง โดยข้อมูลที่จำเป็นต้องกรอก คือ PFT No., เพศ, อายุ, และ ส่วนสูง

4. หากทราบวันเดือนปีเกิดจริง เมื่อกรอกลงในช่อง (หรือใช้ปฏิทิน แล้วเปลี่ยนปี) แล้ว โปรแกรมจะคำนวณอายุให้เป็นเลขทศนิยม 2 หลัก (จำเป็นโดยเฉพาะในเด็ก) กรณีที่ไม่ทราบวันเดือนปีเกิดจริง ให้ปล่อยว่างแล้วกรอกอายุลงในช่อง

5. หากอายุไม่เกิน 25 ปี ให้เลือกเพศก่อนแล้วจึงเลือกอายุจาก drop down (ทุกครั้งที่ต้องการคำนวณค่ามาตรฐานใหม่ต้องเลือกอายุจาก drop down ก่อน)

6. กรอกค่าส่วนสูง หน่วยเป็น cm.

7. คลิกเลือกที่ Tab ว่าต้องการคำนวณค่ามาตรฐานจากสมการ GLI-2012 หรือ Siriraj

8. สำหรับ GLI-2012 เมื่อคลิกที่ปุ่ม Predicted โปรแกรมจะแสดงค่ามาตรฐานขึ้นมา และเมื่อคลิกที่ปุ่ม LLN จะแสดงค่า lower limit of normal 

9. สำหรับ Siriraj equations คลิกที่ปุ่ม Predicted โปรแกรมจะแสดงค่ามาตรฐานขึ้นมา (ไม่มี lower limit of normal)

9. กรอกค่าที่ตรวจวัดได้ลงในคอลัมน์ Pre-BD (pre-bronchodilator) และ Post-BD (post-bronchodilator) ตามลำดับ โปรแกรมจะแสดงค่า %predicted และ %improved ให้

10. หากต้องการดูคำแนะนำการแปลผล ให้เลือกสมการที่ต้องการใช้แปลผลก่อน แล้วคลิกที่ปุ่ม Hint 

11. หากต้องการพิมพ์รายงานผลการตรวจ ให้คลิกที่ปุ่ม preview (ต้องกรอก PFT no.)

Disclaimer

โปรแกรมนี้ผลิตขึ้นเพื่ออำนวยความสะดวกให้กับแพทย์และบุคลากรที่เกี่ยวข้องกับการตรวจสมรรถภาพปอด ผู้นำไปใช้งานควรพิจารณานำไปใช้ให้เข้ากับบริบทของหน่วยงาน

ผู้ผลิตและพัฒนา

รองศาสตราจารย์ นพ.วันชัย เดชสมฤทธิ์ฤทัย 
สุทัศน์ พิภพสุทธิไพบูลย์
สาขาวิชาโรคระบบการหายใจและวัณโรค ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล

สงวนลิขสิทธิ์
Copyright

Download SpiroThai 3.0 สำหรับฐานข้อมูล Spirometry
Download SpiroThai 4.0 สำหรับฐานข้อมูล Complete pulmonary function test

GLI-2012 for Thai Dashboard

สำหรับคำนวณค่ามาตรฐานและ lower limit of normal แบบง่ายๆ ผ่านทาง online โดยใช้ web browser หรือ mobile device
GLI2012forThai

เอกสารอ้างอิง 

  1. Dejsomritrutai W, Nana A, Maranetra KN, et al. Reference spirometric values for healthy lifetime nonsmokers in Thailand. J Med Assoc Thai 2000; 83: 457-66. 
  2. Quanjer PH, Stanojevic S, Cole TJ, et al. Multi-ethnic reference values for spirometry for the 3-95-yr age range: the global lung function 2012 equations. Eur Respir J 2012; 40: 1324-43.